Kto może być uznany za opiekuna osoby chorej?
- Opiekun faktyczny – osoba sprawująca, bez obowiązku ustawowego, stałą opiekę nad chorym, który ze względu na wiek, stan zdrowia albo stan psychiczny wymaga takiej opieki.
- Opiekun prawny – przedstawiciel ustawowy chorego, ustanowiony przez sąd opiekuńczy. Opiekun prawny musi posiadać podstawę prawną swojego działania, czyli postanowienie sądu w przedmiocie ustanowienia danej osoby opiekunem prawnym.
- Rodzice dziecka, wykonujący władzę rodzicielską.
Podstawowe prawa opiekuna osoby chorej
- Opiekun chorego może, ale nie musi być jednocześnie osobą bliską (osoba bliska chorego to małżonek, krewny do drugiego stopnia lub powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciel ustawowy, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu lub osoba wskazana przez chorego).
- Opiekun faktyczny ma prawo do uzyskania informacji na temat stanu zdrowia pacjenta, jeżeli został wcześniej wyraźnie upoważniony.
- Opiekun faktyczny może zostać upoważniony przez pacjenta do wglądu w dokumentację medyczną (żeby dokumentacja mogła być udostępniona opiekunowi faktycznemu, musi być on wprost upoważniony przez pacjenta do tej czynności).
- Opiekun faktyczny ma prawo do odwiedzin pacjenta.
- Opiekun faktyczny ma prawo do sprawowania całodobowej, stałej dodatkowej opieki nad pacjentem za zgodą opiekuna prawnego pacjenta lub samego pełnoletniego pacjenta w trakcie jego pobytu w placówce stacjonarnej (gdy pacjent posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności).
- Opiekun ma prawo domagać się odpowiedniego przygotowania do obsługi sprzętu medycznego, jeśli pacjent zostanie objęty domową opieką długoterminową lub opieką hospicyjną. Opiekun, tak samo jak pacjent, ma prawo do wsparcia psychologicznego.
- Opiekun ma prawo do otrzymania informacji o żywieniu, w tym o żywieniu dojelitowym. Jeśli pacjent zostanie objęty leczeniem żywieniowym w domu opiekun ma prawo do ciągłego kontaktu z personelem medycznym.
- Opiekun ma prawo do pobierania emerytury lub renty za pacjenta:
– jeżeli pacjent pobiera emeryturę lub rentę, świadczenia te mogą być wypłacane opiekunowi prawnemu;
– do czasu ustanowienia opiekuna prawnego przez sąd, świadczenia mogą być wyjątkowo wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę, czyli opiekunowi faktycznemu.
W tym celu sprawujący faktyczną opiekę powinien złożyć przed organem rentowym stosowne oświadczenie o sprawowaniu opieki. W oświadczeniu powinno znaleźć się potwierdzenie tego faktu przez odpowiedni organ. Organem tym może być przykładowo kierownik ośrodka pomocy społecznej, kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie, dyrektor szpitala lub dyrektor domu opieki.
Osoba sprawująca faktyczną opiekę jest ponadto zobowiązana do poinformowania organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia, albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części.
Pobierając świadczenia w imieniu osoby objętej opieką należy pamiętać, aby wszelkie wpływy z tego tytułu, ale także czynione ewentualnie wydatki były należycie dokumentowane, a zarządzanie majątkiem tej osoby było sprawowane w sposób należyty, z uwzględnieniem interesu tej osoby.
- Opiekun, który podlega społecznemu ubezpieczeniu chorobowemu ma prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny, tj.: małżonkiem, rodzicami, rodzicem dziecka, ojczymem, macochą, teściami, dziadkami, wnukami, rodzeństwem oraz dziećmi w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki; 14 dni w roku kalendarzowym.
Prawa pacjenta
Informacje o prawach pacjenta znajdziesz na stronie Ministerstwa Zdrowia oraz w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta.